ଅନେକ ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ଆଜି ବି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଅଛି। ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ "ଗୋସିଆଁ" ଶବ୍ଦଟି ଏକ ଖାଣ୍ଟି ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ, ଯାହା ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ ଅନୁସାରେ ପଶୁ ଵା ଦ୍ରଵ୍ୟର ମାଲିକକୁ ବୁଝାଏ। ଏହା ଵ୍ୟତୀତ ଶବ୍ଦଟିର ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥ ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ଯଥା- ଗୃହସ୍ଵାମୀ, ଭୃତ୍ୟର ସ୍ଵାମୀ, ସ୍ଵାମୀ (ପତି ଵା husband) ଓ ରକ୍ଷକ। ଏହା ଏକ ଵିଶେଷଣ ଶବ୍ଦ ରୂପେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଶବ୍ଦ ସହିତ ଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଵ୍ୟଵହୃତ ହୁଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, "ଗୋସିଆଁ ଭୃତ୍ୟ" ଅର୍ଥାତ୍ ଯାହାର ସ୍ଵାମୀ ଵା ମାଲିକ ଅଛି, "ଗୋସିଆଁ ସ୍ତିରୀ" ଅର୍ଥାତ୍ ଯେଉଁ ସ୍ତ୍ରୀର ପତି ଜୀଵିତ ଅଛି ଏଵଂ "ଗୋସିଆଁ ଆଶ୍ରିତ" ଅର୍ଥାତ୍ ଯାହାର ରକ୍ଷକ ଅଛି।
ଏହି ଶବ୍ଦର ଉପରୂପ ହେଉଛି "ଗୁସିଆଁ" ଓ "ଗୋସେଇଁଆ"। ଓଡ଼ିଆ "ଗୋସିଆଁ" ଶବ୍ଦଟି "ଗୋସ୍ଵାମୀ" ଶବ୍ଦରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଵା ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି। ଓଡ଼ିଶାର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଶବ୍ଦ ଆଜି ମଧ୍ୟ ପ୍ରଚଳିତ ଅଛି ଏଵଂ ଏହାର ପ୍ରାଚୀନତା ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ଦେଖିଵାକୁ ମିଳେ।
ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଦୁଇଟି ଢଗ ଏହି ଶବ୍ଦର ପ୍ରୟୋଗକୁ ସୂଚିତ କରେ। ପ୍ରଥମ ଢଗଟି ହେଲା:
“ମାଘେ ମଇଁଷି, ଭୋଦୁଆଁ ଗାଈ,
ଅଶିଣେ ଘୋଡ଼ା ଗୋସିଆଁ ଖାଇ।”
ମାଘ ମାସରେ ମଇଁଷି, ଭାଦ୍ରପଦରେ ଗାଈ, ଏଵଂ ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ଘୋଡା ନିଜ ମାଲିକକୁ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ସମ୍ଭଵତଃ ଢଗରେ ସୂଚୀତ ହୋଇଛି ।
ସେହିପରି ଓଡ଼ିଆରେ ଢଗ ଅଛି
“ପୋଷିଲା ବାଘ ଗୋସିଆଁ ଖାଏ,”
ଏ ଢଗ ସୂଚୀତ କରେ ଯେ ବାଘ ଭଳି ହିଂସ୍ର ଜୀଵ ଯେତେ ପୋଷିଲେ ବି ସେ ନିଜର ହିଂସ୍ର ସ୍ଵଭାଵ ଯୋଗୁଁ ନିଜ ଗୋସିଆଁକୁ ମାରି ପାରେ ।
ସେହିପରି ଯଦି ମଣିଷ ଵିଶ୍ଵାସଘାତକ ହୁଏ ସେ ମଧ୍ୟ ହିଂସ୍ର ସ୍ଵଭାଵଯୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।
ତେବେ ଗୋସିଆଁ ଶବ୍ଦର ପ୍ରାଚୀନ ଓ ସାହିତ୍ୟିକ ପ୍ରୟୋଗ ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ଦାସଙ୍କ ରଚିତ "ଗୋପାଳ ଓଗାଳ"ରେ ଦେଖିଵାକୁ ମିଳେ । ପଞ୍ଚସଖା ଯୁଗର ଅନ୍ୟତମ କଵି, "ଗୋସିଆଁ" ଶବ୍ଦଟି ଵ୍ୟଵହାର କରି ଲେଖିଛନ୍ତି:
“ଯାହା ପାଇଁ ମୁହିଁ ଘରୁ ଗୋଡ଼ କାଢି଼
କୁଞ୍ଜେ ଯାଉଥିଲି ଧାଇଁ
ସେଇ ପୁଣି ଆଜି ଭଗାରୀ ସାଜୁଛି
ମୁହଁ କୁ ଟିକେ ନଚାହିଁ
କିଛି ଦିନ ପରେ ତାଟକ ହଜିଛି
ଆଣିବେ ନିଶ୍ଚେ #ଗୋସିଆଁ
ଶାଶୁ ନଣନ୍ଦ ଙ୍କ ସହିତ ଆସିଣ
ଦେବେ ଜାଣ ମୋତେ ଚିଆଁ
ଲଳିତା ହାତକୁ ଧରି ରାଧାରାଣୀ
କହିଲେ ବଞ୍ଚିବି ନାହିଁ
ଯମୁନା ଜଳରେ ପୋଡ଼ା ଜୀଵନକୁ
ନିଶ୍ଚୟ ଝାସିବି ମୁହିଁ
ଲୁହ ଢାଳି ଢାଳି ରାଇ କିଶୋରୀ
ଯମୁନା କୂଳକୁ ଗଲେ ବାହାରି...!!”
ସମାଜ ଓ ସାହିତ୍ୟରେ "ଗୋସିଆଁ" ଶବ୍ଦର ଏହି ଵ୍ୟଵହାରରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ଯେ ଗୋସିଆଁ ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳ ଵିଶେଷର ଶବ୍ଦ ନୁହେଁ ଵରଂ ଏକଦା ସାରା ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଏକ ଶବ୍ଦ ଥିଲା ।
No comments:
Post a Comment